کالای خطرناک چیست؟
کالای خطرناک: کالایی است که فی نفسه و فی ذاته دارای خطرهای متنوع، که می تواند برای انسان، حیوان، محیط زیست و مایملک ایجاد آسیب و خطر کند. کالاهای خطرناک فقط شامل مواد منفجره و مواد آتش زا و .. نمی باشند، حتی مگنت ها نیز جزء کالاهای خطرناک می باشند. زیرا اگر در مجاورت سیستم ناوبری هواپیما قرار گیرد، باعث از بین رفتن یا مختل کردن اطلاعات آنها می شود که ممکن است. منجر به از دست دادن جان انسانها گردد.
اولین مبحثی که در قوانین بین المللی درخصوص کالاهای خطرناک مطرح شده، بحث جان انسانهاست. زمانیکه حادثه ای رخ می دهد، ارزیابها نباید وارد صحنه شوند بلکه باید صحنه را توسط دوربین بررسی کنند، پلاکاردهای نصب شده بر روی وسیله حمل اولین تعیین کننده نوع کالای خطرناک می باشند، همچنین با مشاهده نمودن دود سفید، بنفش، پرندگان مرده یا … در محل حادثه نیز می توان نوع کالای خطرناک را تعیین نمود.
در مرحله بعدی ارزیابها و متخصصین با توجه به مشاهدات خود بلافاصله Asset Plan تهیه نموده و براساس آن نسبت به رفع خطر اقدام می نمایند.
تاریخچه وضع قوانین حمل و نقل کالاهای خطرناک :
1894در انگلستان : حمل و نقل مواد منفجره و احشام
پس از حادثه کشتی تایتانیک ) 1912 (، کنوانسیون SOLAS در سال 1914 توسط کشورهای عضو با هدف چگونگی ساخت ساختار شناورها در دریا شکل گرفت و در بخشی از آن که مربوط به حمل کالا می باشد، بحث مدیریت حمل و جابجایی کالای خطرناک نیز بمنظور حفظ جان انسانها مطرح شد. این کنوانسیون در سال 1974 بصورت الزام برای همه اعضاء مقرر گردید.
ایران هم در سال 1973 عضویت این کنوانسیون را اخذ نموده است. این قوانین با مرور زمان و بخصوص با استفاده از تجربیات جنگ جهانی دوم، در کشورهای مختلف کامل تر و جامع تر شد لکن بصورت یکپارچه و منسجم بین کشورها تدوین نشده بود.
ارگان ECOSOC (Economic and Social Council) سازمان ملل در سال 1947 به سازمان UNECE (United Nations Economic Commission for Europe) یا سازمان اقتصادی اروپا تفویض اختیار نمود تا نسبت به تدوین قوانین یکپارچه و منسجم اقدام نماید. در این راستا یکی از زیرمجموعه های UNECE بنام Transportation در سال 1956 از متخصصین حمل و نقل کشورهای صنعتی از جمله بلژیک ، دانمارک، فنلاند و … دعوت نمود تا با استفاده از تجربیات آنها این قوانین را تدوین نمایند که در نهایت در سال 1957 ، مقررات نمونه یا Model Regulation بعنوان مقررات یکپارچه حمل و نقل کالاهای خطرناک تصویب شد.
پس از تصویب مقررات نمونه، متولیان شیوه های مختلف حمل و نقل (IMO, IATA, UNECO) اطلاعات مقررات نمونه با شیوه حمل مربوط به خود مطابقت دادند که نتیجه آن وضع قوانین حمل و نقل کالاهای خطرناک برای هریک از شیوه های حمل بصورت جداگانه گردید.
ADRمقررات حمل و نقل کالاهای خطرناک در شیوه حمل جاده ای سازمان متولی: UNECE 1957
RID مقررات حمل و نقل کالاهای خطرناک در شیوه حمل ریلی سازمان متولی: UNECE 1957
ADN مقررات حمل و نقل کالاهای خطرناک در آبراههای داخلی سازمان متولی: UNECE 1957
IMDG مقررات حمل و نقل کالاهای خطرناک در شیوه حمل دریایی سازمان متولی: IMO 1965
DGR مقررات حمل و نقل کالاهای خطرناک در شیوه حمل هوایی سازمان متولی: IATA 2000
همگی این کتابها شامل 2 جلد می باشد و هر 2 سال یکبار بازنگری می شوند به غیر از DGR که شامل 1 جلد می باشد و هرسال بازنگری و منتشر میشود. جهت دسترسی به مقررات فوق می بایست به سایت های متولیان آن مراجعه نمود:
RID, ADR, ADN www.unece.org
IMDG www.imo.org
DGR www.iata.org
کنوانسیون MARPOL :
این کنوانسیون تحت پوشش IMO و برگرفته از Marine Pollution می باشد. کنوانسیون MARPOLمبارزه با آلاینده ها در دریا می باشد که علامت آن فقط یک ماهی بود ولی بعدها تبدیل به لوزی شد که در کنار ماهی یک درخت نیز قرار گرفت و نشان دهنده این است که قبلا فقط مربوط به آلودگی دریا بود ولی امروزه اشاره به آلودگی محیط زیست دارد.
آخرین شماره نسخ هریک از قوانین حمل و نقل کالاهای خطرناک:
نکات نسخ کتابهای مقررات :
1. شماره آخرین نسخه قوانینی که متولی آن – UNECE می باشد، برابر با شماره نشست مربوط به آن می باشد.
2. نسخه ماقبل آخر هریک از قوانین تا پایان ماه ژوئن سال انتشار آخرین نسخه اعتبار دارد و بطور همزمان می توان از هر دو نسخه استفاده کرد
3. تغییراتی که در نسخه جدید نسبت به نسخه ماقبل آخر داده می شود همیشه فهرست وار ارائه می گردد. بعنوان مثال نوشته می شود: 1-5-4-3-2 که یعنی Part 1- Chapter 5- Section 4- Sub Section 3- Paragraph 2
4. شماره – 39-18 مربوط به آخرین نسخه IMDG ، مشخص می کند که برای بار 39 چاپ شده است و 18 هم نشان دهنده 2018 می باشد.
5. همگی این کتابها شامل – 2 جلد می باشد و هر 2 سال یکبار بازنگری می شوند به غیر از DGR که شامل 1 جلد می باشد و هرسال بازنگری و منتشر میشود.
6. مقررات – IMDG ، 2 جلد می باشد ولی یک جلد ضمیمه یا Supplement دارد.
نحوه تقسیم بندی کلی کتابها درخصوص کالای خطرناک :
1) General Provision
مقررات عمومی که شامل تعاریف، مقیاسها، آموزش و … می شود.
پس از حمله 11 سپتامبر، بحث Security نیز مطرح شد.
2) Classification
تعریف کلاسها و گروه های 9 گانه کالاهای خطرناک
3) Dangerous Goods List (DGL)
3-1) PSN
3-2) UN Number
لیست کالاهای خطرناک )براساس گروه های 9 گانه( که به دو روش مشخص
می شود : نام مناسب حمل براساس حروف الفبا یا کد براساس number UN
مهمترین قسمت کتاب بخش 3 می باشد
4) Packing & Tank Provision
برای هر کالای خطرناک یک بسته بندی تعریف شده است
5) Marking/Label/Placard/Document
(Consignment Procedure)
مشخصات / برچسب / پلاکارد وسیله حمل / اسناد
)پروسه محموله(
6) Construction & Testing of Packages
ساختار و تست بسته بندی
مربوط به کشورهای سازنده بسته بندی می باشد
7) Transport Operation
عملیات حمل
دستورالعمل های تخلیه، بارگیری، حمل، انبارداری و …
نکته مهم درخصوص برای کالای خطرناک number UN :
number UN یک شماره چهار رقمی است که حتما در مدارک باید با چهار digit مشخص شود، مثلا هشتمین کالا با شماره0008 مشخص می شود و به هیچ عنوان نباید از عدد 8 به جای آن استفاده کرد. یا عدد 364 باید بصورت 0364 نوشته شود. اسناد اشاره شده در بخش 5 حتما باید به زبان بین المللی باشند.
دو کنواسیون مربوط به کالاهای خطرناک SOLAS و MARPOL می باشد.
United States Department of Transport (USDOT) متولی قوانین کالاهای خطرناک و یکی از مراجعی است که می توان اطلاعات بسیار جامعی درخصوص کالاهای خطرناک اخذ کرد.
عنوان Dangerous Goods در USDOT با نام (Haz Mat) Hazardous Material مطرح می گردد و مقررات حمل و نقل کالاهای خطرناک را در امریکا Hazardous Material Regulation (HMR)گویند.
قوانین مدنی ایالات متحده امریکا را CFR (Code of Federal Regulation) می نامند که در articleشماره 49 آن کلیه مقررات مربوط به حمل و نقل کالاهای خطرناک درج گردیده است. CFR 49 همان مقررات می باشد.
بخش های مختلف کتاب ADR
درخصوص قوانین ADR چون بحث وسایل نقلیه و نجات جان اشخاص ثالث )راننده( مطرح می شود حتی تمهیداتی برای همراه داشتن وسایلی از قبیل دستکش، ماسک، بیل، سطل و … نیز در کتاب دیده شده است که البته در 7 قسمت یاد شده وجود ندارد.
از این رو دو Annex ، A و B در ADR وجود دارد:
Annex Aشامل بخش های 1 الی 7 model regulation می باشد.
Annex Bشامل بخش 8 و 9 می باشد.
بخش 8 در مورد Crew می باشد و موارد مورد نیاز در خصوص راننده، خدمه، تجهیزات، عملیات و اسناد در این بخش مطرح می شود.
بخش 9 یا Document بطور کلی درخصوص احتیاجات مربوط به ساختار و مستندات وسیله نقلیه می باشد. برخی از این اسناد به شرح ذیل می باشد:
گواهی های مختلف از جمله ADR Driver Train Certificate راننده
گواهی بازرسی یا Inspection Certificate
دستورالعمل های حفاظتی که بر خلاف بخش 5 در Annex A باید به زبان بومی راننده باشد تا در صورت بروز
حادثه به آن رجوع کند.
تجهیزات حفاظتی شخصی Personal Protective Equipment (PPE) که برخی از آنها الزامی است و برخی از
آنها بستگی به نوع محموله دارد. مثلا هر راننده حمل کننده کالای خطرناک، باید دارای دستکش، عینک و کفش های عایق ) بدون فلز (
طبقه بندی کالاهای خطرناک :
کالاهای خطرناک شامل 9 طبقه می باشند. بطور کلی مواد را از دو جنبه فیزیکی و شیمیایی بررسی می شوند و به 9 طبقه تقسیم می شوند که در بخش 2 درج می گردد.
کلاس کالای خطرناک 1 : مواد منفجره(Explosive)
مواد این طبقه از لحاظ شدت خطر به 6 زیر مجموعه 1 – 1 تا 1 – 6 تقسیم بندی می شود و رنگ برچسب آنها نارنجی می باشد.
موادی که در تقسیم بندی 1 – 1 تا 1 – 3 قرار دارند قابلیت انفجاری و پرتاب شوندگی دارند که این قابلیت با علائم انفجاری نمایش داده می شود لکن موادی که در تقسیم بندی 1 – 4 تا 1 – 6 قرار دارند درصد خطر پایین تری دارند.
در این طبقه کالای خطرناک از 13 حرف انگلیسی از A تا N با حذف M و I به اضافه حرف S استفاده شده است. این 13حروف برای شناخت سریع مواد انفجاری قابلیت استفاده دارد. نام این گروه Compatibility group یا گروه انطباق می باشد. بدلیل قابلیت انفجاری و پرتاب شوندگی این گروه، تیم امداد باید فاصله 500 تا 1600 متر را حتما رعایت کند.
کلاس 2 کالای خطرناک: گازهای آتش زا (Flammable Gas)
این طبقه شامل سه زیر مجموعه 2 – 1 ، 2 – 2 و 2 – 3 می باشد.
2 – 1گازهای قابل اشتعال هستند که لیبل آن دارای نماد آتش و به رنگ قرمز می باشد. –
2 – 2گازهایی که نه آتش زا می باشند و نه سمی و نماد رنگ آن سبز می باشد. مثل نیتروژن و ازت که منفی – 97 درجه هستند و گاز مونو اکسید کربن تولید میکنند که بسیار خطرناک می باشند.
2 – 3گازهای سمی که تنفس آنها بسیار خطرناک است. که مهمترین شاخص نمادین آنها اسکلت است. نماد اسکلت در طبقه – 6 هم وجود دارد که مربوط به مواد سمی است.
در این طبقه از کدی بنام کد شناسایی Classification Code جهت شناسایی نوع خطر محموله استفاده می شود.
F Flammable Gasگاز های آتش زا
T Toxic Gas گازهای سمی
A …………. گازهای خفان آور
O Oxidizers اکسید کننده
حال اگر کالا دارای خطر ثانویه هم باشد با دو یا سه حرف نشان داده می شود.
TC Toxic & Corrosive سمی و قابلیت خورندگی
TFC Toxic & Flammable & Corrosive سمی، گازهای آتش زا، قابلیت خورندگی
نکته: دلیل تفاوت رنگ نوشته داخل لیبل ها
تفاوت رنگ نوشته های داخل لیبل ها بخاطر بالا بردن قابلیت تشخیص علامت لیبل از را دور است. چنانچه مخزنی حاوی گازهای آتش زا باشد و رنگ مخزن سفید باشد، از لیبل قرمز رنگی که نوشته آن به رنگ مشکی است استفاده می کنیم ولی در صورتیکه مخزن سفید باشد از لیبل قرمزی که نوشته مشکی دارد استفاده می شود.
کالای خطرناک کلاس :3مایعات آتش زا (Flammable liquid )
شاخص خطرناک بودن مایعات آتش زا نقطه اشتعال یا Flash Point می باشد.
پایین ترین دمایی که اعمال یک شعله کوچک سبب می شود تا بخار بالای یک مایع اشتعال پذیر که در ظرفی استاندارد و شرایط معین گرم شده دچار درخش لحظه ای شود ولی ادامه پیدا نکند، نقطه اشتعال می باشد. حداکثر نقطه اشتعال در بحث کالای خطرناک 61 درجه سانتی گراد یا سلسیوس خواهد بود.
این طبقه دارای زیر مجموعه نمی باشد و شاخص رنگ آن قرمز، با علامت آتش می باشد.
کالای خطرناک کلاس 4:
کالای این طبقه شامل 3 زیر مجموعه می باشد و نماد آن به رنگ آبی است.
کالای خطرناک کلاس 4.1:
جامدات قابل اشتعال، مواد خودفعال و جامدات منفجر شونده غیر حساس مانند این گروه از مواد بصورت ذیل تقسیم بندی می شوند و موادی مانند پودر آلومینیوم، فسفر، سولفورف پودر تیتانیوم در اینگروه قرار دارند.
کالای خطرناک کلاس 4.1.1:
جامدات قابل اشتعال که به شدت و به راحتی در اثر اصطلاک آتش می گیرند.
کالای خطرناک کلاس 4.1.2:
مواد خود فعال ) – Self Reactive ( که حتی در غیاب اکسیژن شدیدأ تجزیه می شوند. خود فعال ها دو کد
شناسایی SR1 و SR2 دارند.
مواد خود فعال SR1 نیازمند کنترل دما نمی باشند.
مواد خود فعال SR2 نیازمند کنترل دما می باشند.
کالای خطرناک کلاس 4.1.3:
مواد جامد انفجاری غیر حساس که از طریق آغشته کردن این مواد به آب و الکل و یا استفاده از مواد دیگر، از خواص و قابلیت انفجاریشان کاسته می شود.
کالای خطرناک کلاس 4.2:
مواد احتراقی با قابلیت اشتعال خود به خود.
کالای خطرناک کلاس 4.1.1:
موادی که حتی مقادیر اندک آنها در مجاورت هوا در مدت 5دقیقه شعله ور می شوند.
کالای خطرناک کلاس 4.1.2:
بخش دیگری از این کالاها موادی هستند که به خودی خود گرمازا بوده و در تماس با هوا و بدون نیاز به انرژی قادر به تولید گرما هستند.
این مواد فقط در مقادیر زیاد و در مدت زمان بالا ، قابلیت شعله ور شدن پیدا می کنند. کالای خطرناک کلاس 4.3: مواد قابل اشتعال در مجاورت با آب موادی هستند که در واکنش با آب گازهایی را تولید می کنند که در ترکیب با هوا مشتعل می شوند. مثل کلسیم کارباید.
کالای خطرناک کلاس 5: مواد اکسید کننده
کالای خطرناک کلاس 5.1: مواد اکسید کننده غیر آلی
این مواد لزومأ به خودی خود آتش نمی گیرند اما با آزاد کردن اکسیژن موجب شعله ور شدن
مواد دیگر شده و عمل سوخت را آسان می کند.
این دسته از مواد در کنار خیلی از کالاها نمی توانند قرار بگیرند.
کالای خطرناک کلاس 5.2: پر اکسید های آلی
موادی که در دمای معمولی یا بالاتر تجزیه می شوند. این مواد در اثر حرارت، تماس با آلودگی ها، مالش روی یکدیگر و یا فشار ممکن است تجزیه گردند و به دو زیرمجموعه P1 و P2 تقسیم می شوند.
کالای خطرناک کلاس 5.2.1:
پر اکسید های آلی بدون نیاز کنترل دما – P1
کالای خطرناک کلاس 5.2.2:
پر اکسید های آلی نیازمند کنترل دما – P2
جهت تشخیص شدت خطرناکی این کالاها، از حروف A تا G استفاده شده است که A خطرناک ترین و G کمترین خطر را در این گروه دارد.
کالای خطرناک کلاس 6: مواد سمی و میکروبی
کالای خطرناک کلاس 6.1: مواد سمی یا Toxic
موادی هستند که در اثر تماس با دست، بلعیدن یا استنشاق بخاراتشان ، سلامتی انسان به خطر افتاده و یا موجب مرگ انسان می شوند. خطرناک ترین آنها دسته ای هستند که از طریق تماس با پوست تأثیر می گذارند.
این گروه با نماد اسکلت نمایش داده می شوند و معمولا به رنگ سفید هستند. آرسنیک، جیوه،
سولفات پتاسیم و سلفات پتاسیم از این دسته از مواد هستند.
کالای خطرناک کلاس 6.2: مواد میکروبی
موادی هستند که با انتقال عوامل بیماری زا از قبیل باکتریها، ویروسها، قارچها و … موجب بروز بیماری های عفونی در انسانها و حیوانات می گردند. مواد میکروبی شامل دو بخش Category A و Category B می باشد.
Category Aشامل دو شماره ملل متحدد 2814) انسانی (و 2900) حیوانی (می باشد و بسیار خطرناک می باشند مثل میکروب ابولا Category Bموادی هستند که خطر کمتری نسبت به Category A دارد. مثل بخشی از بافت های انسانکالای خطرناک کلاس 5: مواد اکسید کننده
کالای خطرناک کلاس 7: مواد رادیو اکتیو
موادی هستند که در اثر ایجاد تشعشعات از خود، سلامت انسانها، حیوانات یه بطور کلی محیط زیست را به خطر می اندازند و در هیچ کدام از آنها حواس 5 گانه قابلیت تشخیص ندارد و تنها با بعضی از ابزار امکان سنجش تشعشعات آنها مقدور می باشد.
میزان خطرات ناشی از مواد رادیو اکتیو بستگی به مقدار، نوع، میزان نزدیکی و میزان در معرض تشعشات بودن آنها متفاوت می باشد و یکی دیگر از خطرات آن، کشتارهای جمعی است.
این مواد هیچگونه زیرمجموعه ای ندارند ولی دارای سه گروه RADIOACTIVE I ، RADIOACTIVE II و RADIOACTIVE III که به ترتیب I دارای کمترین خطر و III دارای بیشترین خطر در بین مواد رادیو اکتیو هستند. این گروهها با نمادهای مختلفنمایش داده می شوند و لیبل های هریک از آنها بایستی دارای یک سری اطلاعات باشد که برخی از آنها الزامی و اجباری می باشد.
: Contents نام کالا می باشد که باید بطور دقیق در لیبل قید شود.
: Activity فعالیت مواد است با که واحد” بکرل” نشان داده می شود و اگر از یک حدی بیشتر باشد به هیچ عنوان اجازه حمل داده نمی شود. نوع بسته بندی کالا نیز بر اساس میزان فعالیت مواد مشخص می شود.
میزان ناپایداری مولکول های رادیو اکتیو با Activity مشخص می شود و آنچه که حاصل این ناپایداری و فعالیت میباشد. )تشعشعات( با Radiation مشخص می شود. جوشیدن آب را میتوان بعنوان مثالی بیان کرده که عمل جوشیدن Activity و بخار تولید شده Radiation می باشد. Sieverts نیز شاخص Radiation است.
: Transport Index (TI) میزان تشعشعات یا Radiation است که در RADIOACTIVE II و RADIOACTIVE III باکسی برای آن در نظر گرفته شده و درج آن الزامی می باشد ولی در گروه RADIOACTIVE I درج نمی گردد. این اطلاعات برای بارچینی کالا مورد استفاده قرار می گیرد و میزان فاصله ای که باید سایر مواد یا اجسام داشته باشد تا آسیبی به آنها وارد نشود را مشخص می کند.
Type های مختلف بسته بندی:
بسته بندی های مواد رادیو اکتیو خاص خود بوده و دارای سه تایپ A ، B و C می باشند و نوع بسته بندی مورد نیازد هر کالا براساس میزان Activity و شاخص Becqurel مشخص می شود.
بسته بندی Type A مخصوص خطرناک ترین گروه مواد رادیو اکتیو می باشد و لیبل آن سفید رنگ است.
بسته بندی Type B مخصوص مواد رادیواکتیو با خطر متوسط است.
: Type B (U) اگر بین کشور مبدأ و مقصد کشور دیگری وجود نداشته باشد، Unilateral می باشد و علاوه بر هماهنگی با سازمان انرژی اتمی فقط باید از کشور مقصد) مثل ترکیه (اخذ مجوز شود.
Type B (M): اگر بین کشور مبدأ و مقصد کشور دیگری وجود داشته باشد، Multilateral می باشد و علاوه بر هماهنگی با سازمان انرژی اتمی، باید از کشور مقصد) مثل ترکیه (و کشور/ کشورهای بین راه نیز اخذ مجوز شود.
بسته بندی Type C مخصوص کم خطر ترین نوع مواد رادیو اکتیو است.
نکات مهم بسته بندی مواد رادیو اکتیو
بسته بندی های مواد رادیو اکتیو حتما بایستی از طرف شرکت تولید کننده و سازنده صورت پذیرد و نهایتا پلمپ شده باشد.
کریر و فورواردر حق باز کردن بسته های کالاهای مواد رادیو اکتیو را ندارند. در صورتیکه بنظر کریر یا فورواردر بسته بندی مناسب نباشد فقط حق دارند که آن را حمل نکنند.
مجوز حمل و نقل مواد رادیو اکتیو در ایران باید از سازمان انرژی اتمی گرفته شود و این سازمان مستقیما در حمل و نقل این مواد دخالت دارد
نقل و انتقال مواد رادیو اکتیو در حریم هوایی کشورها می بایست با هماهنگی قبلی با آن کشور یا کشورها انجام پذیرد.
اگر کالایی خطرات ثانوی هم داشته باشد، باید حتما علامت های آن هم بر روی بسته بندی کالا درج شود.
یک سری لیبل بنام Handling Label وجود دارد که برای اطلاع متصدیان جابجایی و تخلیه و بارگیری نصب می شود تا از نحوه جابجایی آنها اطلاع پیدا کنند. مانند Cargo Aircraft Only که نشان دهنده این است که این بسته فقط در هواپیمای باری می تواند حمل شود نه مسافری.
Orientation Label نیز لیبل های جهت دار هستند که برای حمل کالاهای مایع اجباری می باشند.
کالای خطرناک کلاس 8: مواد خورنده Corrosive
موادی هستند که در اثر واکنش های شیمیایی، پوست بدن یا مواد دیگر را مورد تهدید قرار
می دهد که مهترین آنها اسیدها و بازها می باشند.
این مواد در کدهای شناسایی با کد C مشخص می شوند.
کالای خطرناک کلاس 9: مواد متفرقه Miscellaneous Dangerous Goods
قانون گزار، موادی را که در هیچ کدام از کلاسها قابل دسته بندی نبودند را در این کلاس قرار داده است. شامل موادی چون یخ خشک dry ice ، دانه های پلیمری، مواد مغناطیسی، آزبست ها، جعبه کمکهای اولیه و از همه مهمتر باتری های لیتیوم است که مقدار جابجایی آنها نیز بسیار زیاد شده است.
هدف مقررات کالای خطرناک چیست؟
یکپارچه سازی قوانین موجود و حاکم درخصوص حمل و نقل کالاهای خطرناک اسامی مندرج در کتاب مقررات به استناد بند 2 – 1 – 1 – 2 شامل موارد ذیل می باشند :
A. اسامی که بصورت شناخته شده با تعریف معین خواهند بود مثل ACETONE (UN 1090)
B. کالاها یا مواد با نام عمومی و کلی که قابلیت تعمیم برای گروهی از کالاها را خواهد داشت مانند چسب (UN 1133) که این بخش شامل موارد n.o.s (not otherwise specified) به معنی صریحأ ذکر نشده است.
C. ردیف سوم شامل نامهایی است که با عبارت n.o.s مشخص ذکر گردیده که گروهی از کالاها را شامل می شود. مثل Alcohols, n.o.s (UN 1987) نامهایی که با n.o.s هایی که بصورت عمومی اتلاق می شود مورد استفاده قرار می گیرد.
گروه بعدی کتاب )ستون چهارم جدول( ، گروه باربند یا Packing Group می باشد که مربوط به بخش 3 – 1 – 1 – 2 می باشد.
کالای خطرناک و قوانین آن
قانون گزار گروه باربند را براساس نوع کالایی که داخل بسته قرار میگیرد به سه دسته تقسیم نموده است :
Packing group I (PG I) کالاهایی با خطر بسیار بالا
Packing group II (PG II) کالاهایی با خطر متوسط
Packing group III (PG III) کالاهایی با خطر خیلی کم
آیا گروه باربند شامل حال همه کالاهای خطرناک می شود؟
خیر برخی از کالاها آنقدر خطرناک هستند که اصلا نیازی به دسته بندی برای آنها نیست و گروه باربند شامل حال آنها نمی شود، این کالاها عبارتند از طبقات 1 ، 2 ، 2 – 5 ، 2 – 6 ، 7 و قسمتی از طبقه 1 – 4
بخش 3 ( DGL : )
این بخش از کتاب، شامل 5 Chapter می باشد : Chapter 1 مربوط به تعریف کلیات این بخش می باشد. و عبارات و
اصطلاحاتی که در این بخش آمده است را توضیح می دهد.
برخی از نکات مهم اشاره شده در 1 – 3 :
(1 – 2 – 1 – 3) باید توجه داشت که اطلاعاتی در اسناد بکار می روند که با حروف بزرگ نوشته شده باشند، اطلاعاتی که با حروف کوچک نوشته می شوند جهت توضیحات بیشتر بوده و نباید در اسناد از آنها استفاده شود.
(2 – 2 – 1–3) در مواردی که در ستون نام کالا، دو نام نوشته شده باشد و کلمه or استفاده شده باشد،) مثلا در UN 1057) نام کالا LIGHTERS or LIGHTERS REFILLS نوشته شده (در این حالت هر دو نام نباید در اسناد قید شود بلکه باید نامی که به محموله ما نزدیک تر است انتخاب و در اسناد قید شود.
(4 – 2 – 1 – 3) کالاهایی که هم بصورت مایع وجود دارند و هم جامد، باید مد نظر داشت که UN آنها با یکدیگر متفاوت است و در درج آنها در اسناد و فراهم نمودن تهمیدات لازم این مورد باید مد نظر قرار گیرد. مانند نیتروگلیسیرین مایع و جامد که هر دو در طبقه 1 – 6 قرار دارند ولی UN آنها متفاوت است.
NITROXYLENES, LIQUID 6.1 1665; NITROXYLENES, SOLID 6.1 3447.
8 – 2 – 1 – 3)) نحوه استفاده از عبارت n.o.s در اسناد:
(1 – 8 – 2 – 1 – 3) کالاهایی که از نام ژنریک یا n.o.s برای آنها استفاده می شود، چنانچه در جدول 2 – 3 در ردیف 6 (Special Provision (عدد 274 یا 318 در جلوی نامشان درج شده باشد، حتما می بایست نام فیزیکی یا شیمیایی آن در داخل پرانتز درج شود. مگر اینکه قوانین و مقررات داخلی یا بین المللی اجازه درج آن را ندهد.
2-3: Dangerous Goods List
Chapter2 در بخش 3 شامل جداول A و B می باشد که برای کسانی که با کالاهای خطرناک سر و کار دارند مهمترین
بخش کتاب می باشد. این بخش لیست کالاهای خطرناک را به دو روش در اختیار ما قرار می دهد.
Table A: جدولی است که لیست کالاهای خطرناک براساس شماره های مسلسل UN Number دسته بندی شده اند.
Table B: جدولی است که لیست کالاهای خطرناک براساس نام) Proper Shipping Name (و به ترتیب الفبا دسته بندی شده اند. در این جدول فقط نام کالا، شماره UN و کلاس آن درج شده است تا بعنوان یک رفرنس برای مراجعه به جدول UN عمل کند.
می باشد دارای 20 ستون اطلاعات که 11 ستون این جدول در یک صفحه و 9 UN Number این جدول که براساس ستون آن در صفحه بعدی قرار دارد. به جهت سهولت کار ، ستون 1 و 2 در صفحه بعدی نیز قرار گرفته است.
توضیحات این 20 ستون به شرح ذیل می باشد :
نکته: اعدادی که در زیر نام هر ستون نوشته شده است رفرنس آن ستون می باشند و با مراجعه به آن بخش از کتاب می توان اطلاعات مربوط به آن ستون را بدست آورد.
که بصورت مسلسل وار می باشد البته ممکن است بین برخی شماره ها فاصله باشد که این شماره ها به شرح زیر میباشد:
1. UN NUMBER کالای خطرناک
بیانگر این است که یا آن شماره به مرور زمان و در ویرایش های جدید حذف شده است یا بصورت رزرو نگه داشته شده Packing group است. ممکن است برخی شماره ها چند بار تکرار شده باشد که با نگاه دقیق تر می توان متوجه شد که آنها براساس نوع و نسبت ترکیباتشان متفاوت است و در نتیج میزان خطرشان نیز متفاوت است.
2. Name and Description کالای خطرناک
فقط نام و توضیحات مورد نیاز کالا است ولی باید توجه داشت که فقط کلماتی که با حروف بزرگ نوشته می شوند در اسناد باید قید شود.
3A. Class کالای خطرناک
طبقه کالا را براساس 9 طبقه کالاهای خطرناک مشخص می نماید.
3B. Classification Code کالای خطرناک
نشان دهنده این است که کالا TF جزئیات طبقه بندی آن کالا را مشخص می نماید. مثلا : Flammable می باشد و هم Toxic هم میزان خطر کالا را )براساس نوع و میزان ترکیباتش( نشان می دهد.
5. Label کالای خطرناک
این ستون لیبل های مورد نیاز جهت درج بر روی بسته بندی را مشخص می کند. اگر در ستون لیبل 2 عدد یا بیشتر نوشته شده باشد، نشان می دهد که به جز خطر اصلی دارای خطر یا خطرهای ثانویه نیز می باشد.
6. Special Provision کالای خطرناک
مقررات خاص می باشند و بطور کلی هیچ کالای خطرناکی حمل نمی شود مگر اینکهکدهای مندرج در این ستون مورد بازبینی قرار گیرد.
اگر عددی در این ستون درج نشده باشد، که نیاز به رعایت ملاحظات بیشتری نیست. ولی اگر عددی در این ستون درج شده باشد باید به قسمت 3 – 3 رجوع شود و ملاحظات مورد نیاز دیده و رعایت شود. مثلا اگر در ستون 6 اشاره به عدد 38 شده باشد، پس از مراجعه به بخش 3 – 3 توضیح مندرج در ذیل مشاهده می شود:
38) This substance is not subject to the requirements of ADR when it contains not more than 0.1% calcium carbide.
یعنی چنانچه کرباید کلسیم آن بیشتر از 0.1% نباشد، جزء کالاهای خطرناک محسوب نمی باشد.
7 A & B. Quantities Limited and Excepted
7A. Limited quantityکالای خطرناک
محدوده مقداری ، شرایطی است که قانون گزار بعنوان تخفیف در نظر گرفته است و عنوان کرده که اگر تا مقدار مشخص شده از یک کالا در بسته بندی داخلی ) Inner Packaging ( رعایت شود، از مواردی مانند ذیل معاف می شود:
مثلا ضرورت نصب پلاکارد یا لیبل در برخی شرایط حذف می شود، یا لزوم داشتن ADR Certificate برای راننده یا همراه داشتن بیل و … حذف می شود.
علیرغم اینکه نصب لیبل یا پلاکارد اصلی این محمولات حذف می شود لکن لیبل مخصوص به آنها باید نصب شود.
اگر Limited quantity کالایی 0 باشد، یعنی آنقدر خطرناک است که اصلا امکان حمل آن وجود ندارد مانند 1143 یا اگر عدد 1L نوشته شده باشد، یعنی در هر بسته inner فقط تا سقف یک لیتر میتوان از آن ماده قرار داد.
اعداد مشخص شده در این ردیف فقط سقف inner packaging را نشان می دهد و براساس بخش 3 – 4 کتاب، در
Outer packagingتا سقف 30 کیلوگرم می توان از این نوع مواد بارگیری کرد، با رعایت موارد فوق یک کانتینر را بصورت FCL می توان با این ماده بارگیری کرد و محدودیتی از نظر وزنی نخواهد داشت. اگر وزن کانتینر از 8 تن به بالا باشد، نصب پلاکارد بر روی آن الزامی می باشد.
مربوط به حمل های دریایی،
جاده ای و ریلی
مربوط به حمل هوایی
نصب گردد. Limited quantity روی تمامی جعبه ها هم باید لیبل مخصوص چنانچه بسته بندی ها با کیسه های شفاف باشد) مثلا بر روی پالت(در این حالت حداکثر تا 20 کیلوگرم می توان در هر واحد بار ، از این ماده بارگیری کرد.
تفاوت جدول 2 b–3 در مقررات IMDG با سایر مقررات چیست؟
در سایر مقررات جدول B–2–3 شامل دو ستون اطلاعات می باشد) UN Number و طبقه کالا( ولی در کتاب IMDG علاوه بر دو ردیف مذکور ردیف دیگری بمنظور نشان دادن میزان آلایندگی دریا نیز وجود دارد. که با P (Pollution) نمایش داده می شود.
: Excepted Quantities )7b
این محدوده از مقررات هوایی به مقررات دیگر تعمیم داده شده است. این محدوده شامل 6 عبارت E0 تا E5 می باشد. اگر E0 باشد اصلا شامل محدوده استثناء نخواهد شد. اگر E1 و E2 و E3 باشد، مقدار مجاز 30 گرم یا 30 میلی لیتر برای Inner میباشد .تفاوت آنها در میزان قابل بسته بندی در outer می باشد که در جدول ذیل قابل مشاهده می باشد.
در طبقه 5–3 بسته بندی ها حتما سه لایه می باشند یعنی شامل Intermediate ، Inner و outer می باشد.
ولی در طبقه 4–3– می تواند هم دو لایه باشد و هم سه لایه E4 و E5 نیز در مقدار inner یکسان هستند )هر دو یک گرم یا میلی لیتر( ولی outer آنها متفاوت می باشد .500 گرم برای E4 و 300 گرم برای E5 علامتی که باید روی این بسته ها نصب شود به شکل ذیل است.
از کالاهایی که در دسته Excepted Quantities قرار دارند ،حداکثر به میزان 1000 بسته در یک کانتینر یا ULD می توان بارگیری کرد. براین اساس کالاهایی که در گروه E1 قرار دارند را تا سقف یک تن در یک کانتینر می توان بارگیری کرد.
8 (Packing Instruction: کدهای دستورالعمل بسته بندی
قانون گزار در این ستون کدهایی قرار داده است که با رجوع به رفرنس آنها در بخش 4–1–4 می توان به جزئیات دقیق بسته بندی مورد نیاز هر کالا از جمله تعداد لایه ها، جنس هر لایه، ابعاد و… دست پیدا کرد.
قابل ذکر می باشد که برای هر UN Number یک کد تعریف شده است که این کدها از یک حرف و 3 رقم عدد تشکیل شده اند و رقم اول عدد نشان دهنده طبقه کالای خطرناک می باشد، مثلا در P200 ، عدد 2 نشان می دهد که این کالا از طبقه دوم کالای خطرناک می باشد .
کدهایی که بصورت P000یا P001 نیز وجود دارند که برای مجموعه ای از UN Number )یکی برای مایعات و دیگری برای جامدات( استفاده می شود.
نکته :
بطور کلی بسته بندی ها دو گروه اصلی به شرح ذیل دارند که در کدهای فوق علاوه بر اینکه تعداد لایه ها، جنس هریک از لایه ها، میزان قابل بارگیری در هر یک از آنها و … مشخص شده است.
Single Packages یا تک منظوره مثل گالن های 30 یا 60 لیتری
. می باشند Inner, Intermediate, outer یا ترکیبی مثل بسته بندی هایی که دارای Combination Packages
همانگونه که در جدول فوق قابل مشاهده می باشد در قسمت Outer Packing کدهای دیگری مانند4B یا 4A نیز دیده می شود که هر حرف یا هر عدد آن نمایانگر جنس یا نوع بسته می باشد و به جهت سهولت در انتقال اطلاعات این کدها طراحی شده اند. بعنوان مثال عدد 4 برای Box و حرف A برای استیل تعیین گردیده است و 4A یعنی جعبه ای با جنس استیل.
در مورد بشکه و گالن ها یک خاصیت دیگر نیز بصورت کد مشخص شده است که امکان باز شدن یا نشدن درب آنها را نشان می دهد .
عدد 1 درب باز شو نیست )پلمپ(3H1 یعنی گالن پلاستیکی پلمپ عدد 2 درب باز شو است 1A2 یعنی بشکه استیل درب بازشو
کارخانه های تولیدی برای تشخیص نوع استاندارد بسته بندی کالاهای خود باید به این ستون و کدها مراجعه نمایند.
چه اطلاعاتی باید روی بسته بندی درج گردد؟ 1– UN Number : اغلب در بالا درج می گردد
2- نام کالا
3- کلاس کالا دقیقا بعد از نام آن درج می گردد
4- یا گروه باربند Packing group
5- جهت حمل : برای کالاهای مایعات اجباری است
6- لیبل ریسک/ ریسکهای ثانویه )در صورت وجود(
7- Consignee و Shipper درج اطلاعات
8- درج وزن اجباری نیست
UN MARKING SYSTEM
عبارات استانداردی که بصورت کد توسط سازمان ملل تهیه و شرکتهای تولید کننده بسته بندی روی بسته چاپ می نمایند .
تولید کنندگان کالاهای خطرناک نیز بصورت انبوه از بسته های مورد نیاز خود سفارش می دهند.
Packaging) 8, 9a, 9b, 10,11 Packaging & Tank Provisions: بسته بندی و مخازن بسته بندی کالاهای خطرناک به سه دسته تقسیم می شود:
الف( بسته بندی های ابعادی )ستون 8 جدول a–2–3 ( که شامل طول، عرض و ارتفاع می باشند که شامل موارد ذیل میباشد:
• بسته بندی های استاندارد که حداکثر پذیرش 400 کیلوگرم یا 450 لیتر را دارند و با P نمایش داده می شوند.
• بسته بندی های بزرگ که از 400 کیلوگرم یا 450 لیتر شروع می شود و حداکثر تا 3000 لیتر یا کیلوگرم میباشد و با Large Packaging (LP) در جدول نمایش داده می شود.
• IBC ها که همان کانتینرهای نیمه فله هستند که از حمل هوایی آمده اند. این نوع بسته بندی بسیار استاندارد می باشد، روی پالت قرار می گیرد و با وسیله مکانیکی مثل لیفتراک جابجا می شود .
این مخازن که بیشتر از پلاستیک های بسیار محکم می باشند توسط یک حفاظ فلزی ، پلاستیکی یا چوبی پوشش داده می شود. پذیرش وزنی این دسته حداکثر 3000 کیلو یا لیتر خواهد بود.
نکته : در IBC ها اگر جامداتی وجود داشته باشد که جزء packing group I )خیلی خطرناک( باشد، حداکثر پذیرش مجاز در IBC نصف می شود و به مقدار 1500 کیلو/ لیتر می رسد.
ب( مخازن) Tanks(
• مخازن قابل جابجایی (Portable Tanks) )ستون 10 جدول a–2–3 ( : مخازنی که ظرفیت پذیرش آنها بیشتر از
450 کیلو/ لیتر خواهد بود. انواع تانکرهای قابل حمل در کتاب مقررات به 25 نوع مختلف تعریف شده است که شامل
T1 تا T50 ، T23 ، T22 و T75 می باشد. T1 تا T22 ……………………. مخصوص کلاسهای 3 تا 9 به جز 7
T23 …………………………… مخصوص کلاسهای 1–4 و 2–5 T50 …………………………… مخصوص کالاهای غیر مایع شده T75 ………………………….. مخصوص گازهای مایع شده یا سرمایش زا مثل ازت و نیتروژن( می باشند.
مخازن دارای سلول های متعدد جهت حمل گاز Multiple Element Gas Container (MEGCs) این مخازن فقط برای جابجایی گازهایی استفاده می شود که پذیرش وزنی آنها بیشتر از یک تن/ لیتر خواهد بود .
گازهای toxic یا سمی از جمله گازهایی هستند که حمل آنها با اینگونه مخازن الزامی می باشد.
ج ( کانتینرهای فله (Bulk Container) انواع کانتینرهای فله ای با عبارتهای BK1, BK2, BK3 در جدول قابل مشاهده هستند و بالای 450 کیلو/ لیتر پذیرش وزنی دارند.
BK1 ………………………………… Sheeted Bulk Container
BK2 ………………………………… Close Bulk Container
BK3 ………………………………… Flexi Bulk Container
Different type of packing and tanks
1. Packing ……………………………………….. Standards, IBC, LP
2. Tanks ………………………………………….. Portable Tanks, MEGCs
3. Bulk Containers ……………………………. BK1, BK2, BK3
کلیه اوزان قید شده در بسته بندی های فوق بصورت Gross Weight می باشد. (وزن کالا + بسته بندی)
12 و 13 (ADR Tanks این تانکها فقط مخصوص ADR هستند و بصورت کد عنوان می شوند که مواردی از قبیل نوع مایع، محل شیر تخلیه و … را نشان می دهد.
مشابه آن قبلا در کتاب IMDG در ردیف 12 به نام IMO Tank وجود داشت که در نسخه جدید آن این ستون را حذف کرده است.
Label یا برچسب:
1- برچسب ها بر روی سطح بیرونی بسته ها چسبانده و طوری قرار می گیرند که چیزی روی سطح آن قرار نگیرد وکاملا قابل مشاهده باشد.
2- در صورتیکه نیاز به چند برچسب باشد بایستی در کنار هم چسبانده شوند بطوریکه همگی رویت شوند.
3- برچسب ها باید استاندارد معین شده برای هر طبقه اعم از رنگ ، سمبل )نشانه( و فرمت کلی مقرر شده را داشته باشد.
4- برچسب ها بایستی به شکل مربع با زاویه 45 درجه )لوزی شکل( با ابعاد 100 * 100 میلی متر تهیه شوند.
5- جنس برچسب باید بایستی از موادی باشند که در معرض هوای آزاد و رطوبت آسیبی به آن نرسیده و قاب پاک شدن نباشد.
6- نوشتار بر روی برچسب ها بصورت دلخواه بوده ولی جهت برچسب های طبقه 7 الزامی است.
ü برچسب های گروه 4–1 و 5–1 و 6–1 نشانه یا سمبل ندارند.
ü فقط تقسیم بندی طبقه 5 تنها طبقه ای است که بصورت 1–5 و 2–5 روی برچسب نوشته می شود .
ü به استثناء مورد فوق در سایر برچسب ها تقسیم بندی ها نوشته نمی شود مثلا در 1–6 و 2–6 فقط عدد 6 نوشته می شود.
پلاکارد:
1- ابعاد پلاکارد 250 * 250 میلی متر می باشد و خطی دور تا دور آن را با فرورفتگی 12 میلی متر پوشش خواهد داد. رنگ خط بایستی همان رنگ سمبل داخل پلاکارد باشد. این فاصله در برچسب 5 میلی متر است.
2- شکل و طرح و رنگ پلاکارد بایستی مثل طرح برچسب ها با همان استاندارد باشد.
3- جنس پلاکاردها بایست از موادی باشد که بتواند در صورت واژگون شدن کانتینر در دریا، تا 3 ماه در آب مقاومت کند.
4- اگر محموله در کانتینر باشد در 4 طرف کانتینر باید پلاکارد نصب شود و اگر کامیون باشد در طرف طرف آن نصب می گردد.
پلاکارد نارنجی:
برخی پلاکاردها هستند که فقط مخصوص ADR و RID هستند. یکی از این آنها پلاکارد نارنجی استاندارد این پلاکادر 300* 400 میلی متر می باشد که رنگ آن نارنجی و نواری به ضخامت 15 میلیمتر دور تا دور آن فراگرفته است.
این پلاکارد توسط یک نوار 15 میلیمتری دیگر به 2 نیم تقسیم شده است .
Hazard Identification Number )HIN (کد شناسایی خطر UN Number
کد شناسایی خطر) HIN( که در جدول 2 a–3 ستون 20 این کد قابل رویت می باشد. این کد شامل یک حرف لاتین) X( می تواند باشد + یک عدد 2 یا 3 رقمی که عدد اول سمت چپ نمایانگر کلاس کالای خطرناک است. عدد دوم اگر صفر باشد یعنی ماده خطرناک دارای خطر ثانویه نبوده و کم خطر می باشد. چنانچه عدد دوم همان تکرار عدد اول باشد، شدت خطرناک بودن آن را نشان می دهد.
در صورتیکه عدد سوم بعنوان مثال عدد 8 باشد، نمایانگر این خواهد بود که کالای خطرناک ما ماهیت خورندگی هم دارد.
بعنوان مثال اگر عدد 428 بعنوان کد شناسایی در پلاکارد درج شده باشد یعنی شامل خطرهای کلاس 4 ، 2 و 8 می باشد و جامدی است که گازی تولید میکند که حالت خورندگی نیز دارد.
چنانچه حرف X در ابتدای اعداد قرار بگیرد مبین این خواهد بود که کالای مربوطه با آب واکنش خطرناک نشان می دهد یعنی در Asset Plan آن آتش نشان نباید برای خاموش کردن آتش از آب استفاده کند و با پودر خشک باید با آتش مقابله شود .
ü نصب پلاکارد نارنجی فقط در قسمت جلو و عقب کانتینر یا کامیون می باشد.
ü جنس آن از آلومینیوم و رنگ آن بصورت شبرنگ یا black light است.
ü حروف روی آن بصورت برجسته نوشته می شود.
ü می بایست 15 دقیقه در مقابل آتش مقاومت داشته باشند.
: Document اسناد
علاوه بر شرح علائم، پلاکاردها و لیبل ها در بخش 5 مقررات نمونه، اسناد نیز در این بخش شرح داده شده اند. در کنار اسنادی که برای حمل صادر می شود، درخصوص کالاهای خطرناک دو سند بسیار مهم دیگر نیز وجود دارد. یکی از آنها “اظهارنامه کالای خطرناک“ می باشد که فرستنده کلیه اطلاعات مربوطه به کالا را اظهار میکند و تأیید می نماید کالا را در شرایطی به کریر یا فورواردر تحویل داده است که از مقررات کالای خطرناک شناخت کافی داشته است و دیگری “برگ اطلاعات ایمنی“
1- اظهارنامه کالای خطرناک فیاتا )Shippers Declaration for Transport of the Dangerous Goods )SDT متولی این اظهارنامه سازمان فیاتا می باشد و در هر کشوری توسط انجمن آن کشور چاپ و توزیع می گردد. مسئولیت تکمیل و امضاء آن با فرستنده یا shipper می باشد.
به هیچ عنوان فورواردر نباید اظهارنامه کالای خطرناک را از طرف فرستنده امضاء نماید، زیرا با این کار مسئولیت کلیه مندرجات اظهارنامه را پذیرفته است، درصورتیکه فقط فرستنده از ماهیت اصلی کالای درون کانتینر خبر دارد.
بهتر است booking کشتی با اظهارنامه صورت پذیرد تا کریر دیگر نتواند از حمل آن به بهانه کالای خطرناک بودنش ممانعت کند. اغلب خطوط کشتیرانی یک فایلی دارند که لیست کالاهای خطرناکی را که حمل می کنند در آن درج می نمایند .
1- اظهارنامه کالای خطرناک دریایی) IMO(
باکس شماره 4 : در این اظهارنامه به جای فورواردر نام کریر در این باکس نوشته می شود.
باکس شماره 5 : چون حجم کانتینرهایی که با کشتی حمل می شود بسیار زیاد است، امکان دارد فرستنده به تنهایی نتواند بارچینی و بارگیری را انجام دهد و از شرکتهایی که این خدمات را انجام میدهند) Packer( استفاده کنند که محلی برای مشخصات و مهر و امضاء packer نیز در نظر گرفته شده است تا او نیز استاندارد بودن عملیات انجام شده خود را تضمین نماید.
همچنین به استناد بخش 5 کتاب مقررات IMDG عوامل درگیر در بسته بندی و بارگیری) Packer( کالای خطرناک در کانتینر یا ظرف حمل بایستی یک گواهینامه بنام Container/Vehicle Packing Certificate به فرستنده ارائه نمایند که مبین رعایت کلیه اصول و مقررات جاری و حاکم بر جابجایی کالای خطرناک باشد .
باکس شماره 7 : اگر نیاز به کنترل دما یا سایر ملاحظات این چنینی باشد باید در این باکس درج شود.
باکس شماره 9 : کل باکس های این قسمت مربوط به مشخصات کالای خطرناک می باشد.
چنانچه با کانتینری کالای خطرناک حمل شود و بعد از اتمام کار کاملا تمیز نشود حمل آن کانتینر خالی در حکم حمل کالای خطرناک می باشد و باید تمام اطلاعاتی که مربوط به کالای خطرناک است در این اظهارنامه درج شود. با این تفاوت که قبل از نام کالا عبارت “EMPTY UNCLEANDE” یا “RESIDUE-LAST CONTAINED“ )پس مانده محموله قبلی( آورده می شود.
اگر Limited Quantity هم داشته باشد در این باکس باید نوشته شود.
همچنین با توجه به اینکه صفحات کتابها هر دو سال یکبار تغییر میکند نباید در اظهارنامه اشاره به صفحه کتاب کرد.
Declaration: در این قسمت نیز اظهار کننده اعلام می نماید که این محموله با دقت و با نام مناسب ، پلاکارد، لیبل، علائم و … براساس قوانین بین المللی و بومی اظهار شده است.
) Dangerous Goods Declaration (DGD اظهارنامه -3
اظهارنامه کالای خطرناک هوایی می باشد که اطلاعات درج شده در آن تکمیل تر و دقیق تر سایر اظهارنامه ها می باشد. در این اظهارنامه ،درج کد Packing list الزامی می باشد.
: Transport Details
در این باکس مشخص می شود که کالای خطرناک اظهار شده فقط با هواپیمای باری قابل حمل شدن است یا با هواپیمای باری و مسافری قابل حمل شدن است .
باکس روبرو نیز رادیو اکتیو بودن یا نبودن کالا را مشخص می نماید.
در حمل هوایی کالاهای خطرناک، اپراتورهایی که کالا را تحویل می گیرند می بایست یک چک لیست داشته باشند تا اشتباهی رخ ندهد. در زمان بارگیری کالای خطرناک در هواپیما، اظهارنامه کالای خطرناک و چک لیست حتما باید همراه بار باشد.
تفاوت اظهارنامه IMO و SDT در چیست؟
شرکتهای PACKER یا تولید کننده بسته بندی و شرکتهای عملیاتی )بارگیری( در کنار فرستنده کالا، مسئولیت مستقیم نسبت به تحویل گیرنده کالا دارند.
– برگ اطلاعات ایمنی) Safety Data Sheet) SDS این سند شامل اطلاعاتی درخصوص مشخصات شیمیایی و فیزیکی کالا، شناسایی خطر، کمکهای اولیه، اقدامات مبارزه با حریق و اقدامات لازم در صورت نشت می باشد.
SDS شامل 16 ردیف اطلاعات کالا می باشد که ردیف 14 مختص اطلاعات اختصاصی مربوط به حمل و نقل کالا می باشد و همراه کالا حمل می شود. مهمترین مورد مصرف SDS برای استفاده کننده یا User می باشد و قبل از هر اقدامی از جمله باز کردن بسته بندی باید SDS آن را مطالعه نماید.
Instructions in Writing
دستورالعمل های حفاظتی و ایمنی که از طرف کریر به راننده داده می شود که شامل 4 صفحه که به زبان بومی راننده قابل فهم و درک باشد .این دستورالعمل در بخش 3–4–5 کتاب قابل رویت می باشد.
Construction and Testing of Packages بخش 6 کتاب- ساختار و تست بسته بندی
شامل اطلاعاتی درخصوص انواع بسته بندی ها و مخازنی که در جابجایی مواد خطرناک دخیل هستند را میتوان از این بخش استخراج نمود.
بخش 7 کتاب – عملیات حمل Transport Operation درخصوص مقررات حمل یا جابجایی انواع بسته بندی ها، مخازن و … می باشد.
آشنایی با EMS و MFAG )اطلاعات مقابله با شرایط اضطرار حمل و نقل کالای خطرناک در شیوه حمل دریایی(
یکی از مباحثی که در جلد سوم کتاب Supplementary( IMDG یا ضمیمه( عنوان می شود دستورالعمل های EMS و MFAG می باشد .
کشورهای عضو باید دستورالعمل مقابله اضطراری و کمک های اولیه پزشکی را در خصوص بروز حوادث مربوط به کالاهای خطرناک را با در نظر گرفتن دستورالعمل های تهیه شده توسط سازمان بین المللی دریانوردی تهیه ودراختیار افراد دست اندر کار قرار دهند.
EMS (Emergency Schedule)
هدف راهنمای EMS ارائه راهکاری برای مواجه شدن با حریق و نشت بر روی کشتی ناشی از کالای خطرناکی که لیست آنها درآیین نامه بین المللی کالای خطرناک آمده است می باشد. طبق آیین نامه مدیریت بین المللی کشتیها، همه کشتیها و شرکتها می بایست سیستمی تحت عنوان سیستم مدیریت ایمنی داشته باشند. بر اساس همین سیستم رویه هایی برای واکنش به شرایط اضطراری بالقوه بر روی کشتی مورد نیاز می باشد.
در زمان بروز حادثه آتش سوزی و نشت ، عکس العمل های اولیه بر طبق طرح شرایط اضطراری موجود بر روی کشتی انجام می شود. وقتی این حوادث ناشی از کالای خطرناک باشد ، واکنش های طرح شرایط اضطراری باید بر اساس راهنمای EMS حاضرو باتوجه به نوع کشتی ، نوع ماده خطرناک مقدار و نوع بسته بندی ، نوع کشتی و … باشد.
از طرفی در زمانی که کشتیها دور از ساحل می باشند ، خدمه می بایست بطور مستقل حوادثی که اتفاق می افتد را مدیریت کنند. وقتی حادثه ای اتفاق می افتد که کالای خطرناکی در آن دخیل می باشد ، خدمه می بایست از کتابهای دستور العمل که بر روی کشتی موجود می باشد استفاده نمایند )EMS, MFAG(
EMS
شامل رویه هایی برای واکنش در برابر آتش سوزی یا نشتی ناشی از کالای خطرناک می باشد. این دستور العمل رویه های عمومی قابل اجرا برای همه کلاسها و رویه هایی برای برخی از محصولات می باشد. مثالهایی از اطلاعات موجود در رویه های اضطراری شامل : تجهیزات لازم حفاظتی و انواع وسایل اطفاء که برای خاموش نمودن آتش ناشی از کالای خطرناک می باشد در این دستور العمل آمده است
برای یافتن یک کد “EMS “ ابتدا ماده را با استفاده از علامت شناسایی موجود در لیست کالاهای خطرناک شناسایی کنید، سپس دو کد “EMS “ را که در ستون 15 “DGL “ آمده شناسایی کنید. یک کد برای آتش سوزی و یک کد برای نشت. پس از آن به ضمیمه موجود در بخش اول آیین نامه کالای خطرناک مراجعه کنید و کد های “EMS “ و شماره صفحات مربوطه جایی که اطلاعات واکنش سریع در برابر حوادث در آنجا موجود می باشد را در آنجا بیابید
شرایط اضطرار که اصطلاحأ با کد Emergency Schedule( EMS( نشان داده میشود جدولی است که شامل 2 بخش کلی Fire و Spill می باشد. در این جدول بخش Fire به 10 برنامه تقسیم می شود و شامل کدهای FA تا FJ است. هر یک از این کدها نحوه مقابله با آتش را درخصوص مواد مختلف نشان می دهد. بخش Spill )ریزش یا نشت( این جدول نیز جمعا 26 برنامه رو پوشش می دهد و از حرف SA تا SZ می باشد.
برای اطلاع از کد اضطرار هریک از کالاهای خطرناک باید به ستون 15 جدول a–2–3 مراجعه کرد.
هریک از کدهای این جدول فقط یک کامنت کلی درخصوص کالای خطرناک مربوطه به گروه امداد می دهد .
MFAG (Medical First Aid Guide) راهنمای کمک های اولیه برای حوادث ناشی از کالای خطرناک برای راهنمایی بین المللی پزشکی برای کشتیها است که توسط سازمان بهداشت جهانی منتشر شده است.
انواع کالای خطرناک
کلاس های کالای خطرناک
کالای خطرناک کلاس 3
کالای خطرناک کلاس 4
حمل کالای خطرناک کلاس 5.2